บทความโดย ผศ.จิรพัฒน์ นาวารัตน์
อาจารย์สาขากายภาพบำบัด
สำนักวิชาสหเวชศาสตร์ มหาวิทยาลัยวลัยลักษณ์
สิ่งหนึ่งที่ท้าทายนักกายภาพบำบัดคือการออกแบบโปรแกรมการออกกำลังกาย เพื่อเพิ่มการทรงตัวให้กับผู้ที่มีความบกพร่อง เนื่องจากอะไรนะเหรอครับ เพราะว่าการควบคุมการทรงตัวนั้นขึ้นอยู่กับหลายองค์ประกอบ หากเราตรวจรู้ว่า เอ๊ะ 
คนนั้นคนนี้มีปัญหาการทรงตัวจากสาเหตุอะไร เราก็จะสามารถออกแบบโปรแกรมได้อย่างจำเพาะ (Specific program) วันนี้เลยจะมาทบทวนให้ทุกคนอีกครั้งครับว่า การควบคุมการทรงตัวมีองค์ประกอบอะไรบ้าง 
Musculoskeletal components ระบบกล้ามเนื้อและโครงสร้าง เช่น ความแข็งแรง ความยืดหยุ่นของกล้ามเนื้อ องศาการเคลื่อนไหว รวมไปถึงการวางตัวของแนวของข้อต่อ ก็มีผลกับการทรงตัวเช่นกัน 
Neuromuscular synergies การทำงานประสานกันของกล้ามเนื้อกับระบบประสาท ทำให้กล้ามเนื้อมีความตึงตัวที่เหมาะสมในการทรงตัว
Individual sensory system ระบบความรู้สึก เราพบว่าระบบความรู้สึกต่างๆ ที่ทำงานร่วมกันในการควบคุมการทรงตัวประกอบด้วย ระบบรับความรู้สึกทางกาย (Somatosensory) ระบบการมองเห็น (Vision) และระบบควบคุมการทรงตัวในหูชั้นใน (Vestibular) 
Sensory strategies จากระบบความรู้สึกย่อยๆ ที่กล่าวมาจะมีการทำงานร่วมกันในการควบคุมการทรงตัว เช่น หากเรายืนบนพื้นราบเรียบ จะมีการพึ่งระบบรับความรู้สึกจากทางกาย 70% มองเห็น 20% และระบบการทรงตัวในหูชั้นใน 10% 
Internal representations การรับรู้แบบแผนภายในร่างกาย ซึ่งจะทำให้ทราบถึงความสัมพันธ์ของร่างกายกับสิ่งแวดล้อมรอบตัวและเกิดการทรงตัวที่เหมาะสม 
Anticipatory mechanism การควบคุมการทรงตัวแบบรู้ล่วงหน้า (Feedforward) คนเรานะครับจะมีความสามารถในการทรงตัวที่ดี ร่างกายต้องปรับให้มั่นคงก่อนและขณะทำการเคลื่อนไหว ง่ายๆ ร่างกายจะเตรียมการพร้อมสำหรับการเคลื่อนไหวนั่นเอง 
Adaptive mechanism การปรับการทรงตัวต่อแรงรบกวนที่ไม่รู้ล่วงหน้า โดยเมื่อเกิดแรงกระทำจากภายนอกมารบกวนการทรงตัว จะมีการตอบสนองของร่างกายหลายรูปแบบ เช่น จะเกิดการตอบสนองของข้อเท้า (Ankle strategy) เมื่อร่างกายเกิดการแกว่งเล็กน้อย และอาจตอบสนองมากขึ้นถึงการก้าวขา (Stepping strategy) หากแรงที่มากระทำทำให้จุดศูนย์กลางมวลร่างกายออกนอกฐานของร่างกายดังนั้นครับ นักกายภาพบำบัดต้องประเมินให้ได้เสียก่อนว่าผู้ป่วยของเราเค้ามีปัญหาการทรงตัวจากสาเหตุอะไร แล้วเราก็จะแก้ปัญหาได้อย่างตรงจุดนั่นเองครับ
ภาพจากรายวิชาการบำบัดด้วยการออกกำลังกาย โดยน้องขิง Khing Rangsinee Kaenjan นักวิทยาศาสตร์กายภาพบำบัด และนางแบบ อ.บู้ คนชิคๆ Bubu Supattra มาในธีม “ก็หมวยนิคะ”
