สำหรับนักศึกษาในระดับมหาวิทยาลัย การได้ออกไป “ฝึกงาน” หรือทำ “สหกิจศึกษา” ถือเป็นก้าวสำคัญที่น่าตื่นเต้น เป็นประตูสู่โลกแห่งการทำงานจริงที่เต็มไปด้วยโอกาส แต่เคยสงสัยไหมว่า เบื้องหลังประสบการณ์อันล้ำค่านี้ นักศึกษาต้องเผชิญกับอะไรบ้าง?
งานวิจัยล่าสุดจากมหาวิทยาลัยในนิวซีแลนด์ได้เจาะลึกถึงผลกระทบของการเรียนรู้เชิงบูรณาการกับการทำงาน (Work-Integrated Learning หรือ WIL) ที่มีต่อ “สุขภาวะ” ของนักศึกษาอย่างรอบด้าน และพบว่ามันเป็นเหมือนเหรียญสองด้าน ที่มีทั้งด้านที่สดใสสวยงามและด้านมืดที่บั่นทอนอย่างคาดไม่ถึง
บทความนี้จะพาคุณไปสำรวจมุมมองของนักศึกษา พร้อมข้อเสนอแนะที่ทุกฝ่าย ทั้งตัวนักศึกษาเอง สถานประกอบการ และมหาวิทยาลัย ควรรับฟัง เพื่อสร้างระบบนิเวศการฝึกงานที่ “ดีต่อใจ” อย่างแท้จริง
“สุขภาวะ” ที่ดี ไม่ใช่แค่เรื่องไม่เจ็บป่วย
ก่อนจะไปต่อ เรามาทำความเข้าใจคำว่า “สุขภาวะ” (Wellbeing) ในมุมมองของนักศึกษากันก่อน มันไม่ใช่แค่การมีร่างกายที่แข็งแรง แต่เป็นสภาวะที่ทุกมิติของชีวิตมีความสมดุลและลงตัว ซึ่งประกอบไปด้วย:
เมื่อมิติใดมิติหนึ่งขาดความสมดุลไป สุขภาวะโดยรวมก็ย่อมสั่นคลอนตามไปด้วย
ด้านสว่างของการฝึกงาน: เมื่อการทำงานจริงช่วยให้ “เติบโต”
ไม่ต้องสงสัยเลยว่าการฝึกงานมอบประโยชน์มหาศาลให้กับนักศึกษา จากงานวิจัยพบว่าผลกระทบเชิงบวกที่เด่นชัดที่สุดคือ:
ความมั่นใจที่เพิ่มขึ้น: การได้ลงมือทำงานจริง แก้ปัญหาเฉพาะหน้า และได้รับมอบหมายงานที่ท้าทาย ช่วยให้นักศึกษามีความเชื่อมั่นในความสามารถของตัวเอง (Self-efficacy) มากขึ้น
ค้นพบแพสชันและเป้าหมาย: หลายคนค้นพบว่าตัวเองรักในสายงานที่เรียนมาจริงๆ การปฏิบัติสหกิจศึกษาเป็นเหมือนการยืนยันเส้นทางอาชีพในอนาคต ทำให้พวกเขารู้สึกว่าชีวิตมีเป้าหมายและเปี่ยมด้วยพลัง
สร้างเครือข่าย (Connection): การได้รู้จักและสร้างความสัมพันธ์กับพี่ๆ ในที่ทำงาน เป็นการสร้างเครือข่ายทางวิชาชีพที่สำคัญ ซึ่งจะเป็นประโยชน์อย่างมากในอนาคต
“การฝึกงานทำให้ฉันมั่นใจขึ้นมาก ตอนนี้ฉันรู้สึกสบายใจที่จะรับหน้าที่ใหม่ๆ และกล้าที่จะลองประสบการณ์ที่แตกต่างออกไป” – เสียงจากนักศึกษาที่เข้าร่วมวิจัย
ด้านมืดที่ต้องเผชิญ: ความเครียดทางการเงินและเวลาที่หายไป
ในอีกด้านหนึ่งของเหรียญ การฝึกงานก็สร้างผลกระทบเชิงลบที่รุนแรงต่อสุขภาวะของนักศึกษาเช่นกัน โดยเฉพาะ 2 ประเด็นหลักนี้:
“มันเหนื่อยมากจริงๆ ค่ะ พอทำงานเสร็จกลับมาถึงบ้านก็ไม่มีพลังงานเหลือให้ตัวเองแล้ว มันยากที่จะมีสุขภาวะที่ดีได้ ถ้าคุณไม่ได้ใส่ใจดูแลตัวเองเลย” – เสียงจากนักศึกษาที่เข้าร่วมวิจัย
เสียงจากนักศึกษา: ข้อเสนอแนะถึงทุกฝ่าย
เพื่อสร้างประสบการณ์การฝึกงานที่ดีและสนับสนุนสุขภาวะของนักศึกษาอย่างแท้จริง นี่คือข้อเสนอแนะที่รวบรวมจากเสียงของพวกเขา
ถึงเพื่อนนักศึกษาด้วยกัน:
ถึงพี่ๆ ที่สถานประกอบการ:
ถึงมหาวิทยาลัย:
บทสรุป: ถึงเวลาที่ทุกฝ่ายต้องร่วมมือกัน
การฝึกงานหรือสหกิจศึกษาเป็นส่วนสำคัญอย่างยิ่งของการศึกษา แต่เราต้องไม่ลืมว่า “สุขภาวะของนักศึกษา” คือหัวใจของการเรียนรู้ที่มีคุณภาพ งานวิจัยชิ้นนี้ชี้ให้เห็นอย่างชัดเจนว่าการดูแลนักศึกษาไม่ใช่ความรับผิดชอบของใครคนใดคนหนึ่ง แต่เป็นความรับผิดชอบร่วมกันของทุกฝ่ายการลงทุนในสุขภาวะของนักศึกษาฝึกงานในวันนี้ ก็คือการลงทุนในอนาคตของตลาดแรงงานที่จะได้บุคลากรที่แข็งแกร่งทั้งความสามารถและสุขภาพจิตที่ดีมาขับเคลื่อนองค์กรและสังคมต่อไป
อ้างอิงจากงานวิจัย: Hay, K., & Fleming, J. (2025). Supporting wellbeing: Perspectives of university work-integrated learning students. International Journal of Work-Integrated Learning, 26(1), 43–59.
แปลโดย
นางสาวอิงจันทร์ วัตรุจีกฤต
ศูนย์สหกิจศึกษาและพัฒนาอาชีพ
222 ต.ไทยบุรี อ.ท่าศาลา จ.นครศรีธรรมราช 80160