สหกิจศึกษา…บทเรียนชีวิตที่ไม่ได้โรยด้วยกลีบกุหลาบ? เปิดโลกความจริงนักศึกษาสหกิจศึกษา

สหกิจศึกษา...บทเรียนชีวิตที่ไม่ได้โรยด้วยกลีบกุหลาบ? เปิดโลกความจริงนักศึกษาสหกิจศึกษา

การได้ก้าวออกจากรั้วมหาวิทยาลัยไปสู่โลกของการฝึกปฏิบัติงาน ถือเป็นประสบการณ์ที่นักศึกษาทุกคนต่างตั้งตารอคอย มันคือโอกาสทองในการเรียนรู้ สั่งสมประสบการณ์ และค้นหาตัวเอง แต่ใครจะรู้ว่าเบื้องหลังภาพลักษณ์ที่สวยงามนั้น เต็มไปด้วยความท้าทายและความกดดันที่หลายคนคาดไม่ถึง

บทความนี้จะพาคุณไปสำรวจเบื้องลึกเบื้องหลังชีวิตของนักศึกษาฝึกงาน ผ่านผลการวิจัยล่าสุดจากวารสารนานาชาติ International Journal of Work-Integrated Learning ที่ได้ศึกษาแหล่งที่มาของความเครียดและการรับรู้สุขภาวะของนักศึกษาในระหว่างการฝึกงานภาคปฏิบัติ

เปิดลิสต์ “ตัวการร้าย” ที่สร้างความเครียดให้เด็กฝึกงาน

ผลการวิจัยจากการสำรวจนักศึกษา 146 คนที่เพิ่งจบการฝึกงานในนิวซีแลนด์ พบว่านักศึกษาเกือบทุกคนต้องเผชิญกับความเครียด โดยมีสาเหตุหลักๆ ดังนี้

1. ปัญหาการเงิน (Financial Stress): ตัวร้ายอันดับหนึ่ง นี่คือปัญหาที่หนักที่สุดและพบได้บ่อยที่สุด โดยนักศึกษาถึง 84.2% ยอมรับว่ามีความเครียดเรื่องเงิน และกว่า 67% อยู่ในระดับปานกลางถึงรุนแรง สิ่งที่น่าตกใจคือ ปัญหานี้ไม่ได้เกิดขึ้นเฉพาะกับคนที่ฝึกงานโดยไม่ได้รับค่าตอบแทนเท่านั้น แม้แต่คนที่ได้รับค่าจ้างก็ยังต้องเผชิญกับความกดดันทางการเงินอยู่ดี
2. สุขภาพกายที่ถดถอย (Physical Health): การโหมงานหนัก การพักผ่อนน้อย และการไม่มีเวลาดูแลตัวเอง ทำให้นักศึกษากว่า 93.8% รู้สึกเครียดกับสุขภาพของตนเอง และกว่าครึ่งหนึ่ง (52.1%) รู้สึกว่าปัญหานี้รุนแรง
3. ความรับผิดชอบและปัญหาความสัมพันธ์: ปัจจัยอื่นๆ ที่สร้างความกดดันไม่แพ้กันคือ ภาระในการดูแลครอบครัว และ ปัญหาความสัมพันธ์กับเพื่อนร่วมงานหรือหัวหน้างาน ซึ่งเป็นสิ่งที่นักศึกษาต้องปรับตัวและรับมือเป็นครั้งแรกในชีวิตการทำงาน

เมื่อความเครียดถาโถม…พฤติกรรมที่เปลี่ยนไป (และน่าเป็นห่วง)

เมื่อต้องเผชิญกับความกดดันอย่างหนัก นักศึกษาหลายคนเลือกที่จะรับมือด้วยพฤติกรรมที่อาจส่งผลเสียต่อสุขภาวะในระยะยาว:

– ลดกิจกรรมที่ต้องเคลื่อนไหวร่างกาย (65%): ไม่มีเวลาหรือแรงไปออกกำลังกาย
– ลดการพบปะผู้คน (62%): เก็บตัวมากขึ้น แยกตัวออกจากเพื่อนและครอบครัว
– กินอาหารที่ไม่ดีต่อสุขภาพ (52%): เลือกกินของง่ายๆ เร็วๆ เพื่อประหยัดเวลา
– ดื่มแอลกอฮอล์หรือสูบบุหรี่เพิ่มขึ้น (ประมาณ 14%): เพื่อระบายความเครียด

ต้องการคนเข้าใจ…แต่ใครจะช่วย? ช่องว่างของการสนับสนุน

แม้จะต้องการการสนับสนุน แต่ความจริงกลับน่าเศร้า นักศึกษาประมาณ 30% ยอมรับว่าพวกเขาต้องการความช่วยเหลือด้านสุขภาวะ แต่ในจำนวนนี้ มีถึง 57% ที่ไม่เคยได้รับความช่วยเหลือที่ต้องการเลย

ทำไมถึงเป็นเช่นนั้น?

– ไม่มีเวลา: ตารางงานและเรียนที่แน่นจนไม่มีเวลาไปขอคำปรึกษา
– คิดว่าไม่ช่วยอะไร: ไม่เชื่อว่าการขอความช่วยเหลือจะทำให้สถานการณ์ดีขึ้น
– พยายามอดทน: คิดว่าเดี๋ยวก็ผ่านไป พยายาม “กัดฟันสู้” ด้วยตัวเอง

ผลวิจัยยังพบว่านักศึกษาต้องการการสนับสนุนจาก นายจ้าง, มหาวิทยาลัย, และเจ้าหน้าที่ประสานงาน มากกว่าที่ได้รับจริง ซึ่งชี้ให้เห็นถึงช่องว่างที่ทุกฝ่ายต้องร่วมมือกันแก้ไข

ในความมืดมิดยังมีแสงสว่าง: ข้อดีที่ได้จากการฝึกงาน

แม้จะต้องเผชิญกับความท้าทายมากมาย แต่การฝึกงานก็มอบบทเรียนและประสบการณ์ล้ำค่าที่หาไม่ได้ในห้องเรียน นักศึกษาส่วนใหญ่ยังคงมองเห็นข้อดีและรู้สึกพึงพอใจกับสิ่งที่ได้รับอย่างมาก:

– ได้พัฒนาทักษะที่จำเป็นต่อการทำงาน (คะแนนเฉลี่ย 8.80/10)
– รู้สึกถึงความสำเร็จ (คะแนนเฉลี่ย 8.72/10)
– เห็นภาพอาชีพในอนาคตชัดเจนขึ้น (คะแนนเฉลี่ย 8.63/10)
– มีความมั่นใจในตัวเองมากขึ้น (คะแนนเฉลี่ย 8.16/10)

การเอาชนะอุปสรรคเหล่านี้ได้ช่วยสร้าง ความเข้มแข็งทางใจ (Resilience) และความมั่นใจที่จะเผชิญกับความท้าทายในอนาคต

บทสรุปและทางออก

การฝึกงานเปรียบเสมือนดาบสองคม ด้านหนึ่งคือประสบการณ์อันล้ำค่า แต่อีกด้านหนึ่งคือความเครียดและความกดดันที่อาจบั่นทอนสุขภาวะของนักศึกษาได้

ทางออกคืออะไร?

– สำหรับนักศึกษา: อย่ากลัวที่จะขอความช่วยเหลือ พูดคุยกับเพื่อน ครอบครัว หรืออาจารย์ที่ปรึกษา และพยายามรักษาการติดต่อกับคนที่คุณรักไว้เสมอ
– สำหรับสถาบันการศึกษาและองค์กร: ควรมีระบบสนับสนุนที่เข้าถึงง่ายและชัดเจน ควรมีการพูดคุยสอบถามสารทุกข์สุกดิบของนักศึกษาอย่างสม่ำเสมอ และสร้างความตระหนักว่าการดูแลสุขภาวะเป็นเรื่องสำคัญ
– สำหรับสังคม: ต้องยอมรับว่าปัญหาทางการเงินเป็นอุปสรรคสำคัญ การสนับสนุนเรื่องค่าตอบแทนที่เหมาะสมสำหรับการฝึกงานจึงเป็นสิ่งที่ควรผลักดันต่อไป

การฝึกงานควรเป็นช่วงเวลาแห่งการเรียนรู้และเติบโตอย่างมีความสุข หากทุกฝ่ายร่วมมือกัน เราสามารถสร้างสภาพแวดล้อมที่เกื้อหนุนให้นักศึกษาสามารถก้าวสู่โลกการทำงานได้อย่างมั่นคงและแข็งแกร่งทั้งกายและใจ

อ้างอิงจากงานวิจัย:
Kandiko Howson, C., & Buckley, A. (2024). Sources of stress and students’ perceptions of their wellbeing during work–integrated learning placements. International Journal of Work-Integrated Learning, 25(4), 459–470.

แปลโดย
นางสาวอิงจันทร์ วัตรุจีกฤต
ศูนย์สหกิจศึกษาและพัฒนาอาชีพ

สหกิจศึกษา...บทเรียนชีวิตที่ไม่ได้โรยด้วยกลีบกุหลาบ? เปิดโลกความจริงนักศึกษาสหกิจศึกษา

มหาวิทยาลัยวลัยลักษณ์