คติความเชื่อทางพระพุทธศาสนาการวางทิศทางพระอุโบสถซึ่งเป็นอาคารหลัก ควรหันไปทางทิศตะวันออก-ตะวันตก ซึ่งเป็นทิศหลักตามคติความเชื่อของคนทางตะวันออก ซึ่งเมื่อคนเราเข้าไปไหว้พระพุทธรูปในพระอุโบสถ ก็จะตรงไปทางชมพูทวีปซึ่งเป็นดินแดนกำเนิดแห่งพระพุทธศาสนา เปรียบเสมือนไหว้พระพุทธเจ้าที่อินเดียนั่นเอง และเมื่อกลับออกมาจะกระทำทักษิณาวัตรหรือหันตัวไปทางทิศทักษิณาหรือทิศหัวนอนหรือทิศใต้นั่นเอง การเวียนเทียนก็เป็นลักษณะนี้เช่นกัน ซึ่งถือเป็นการกระทำอันเป็นมงคลหรือคนเป็น (คนมีชีวิตอยู่) ส่วนการเวียนไปด้านทิศอุดรหรือทิศปลายตีนหรือเหนือ เป็นการกระทำที่เป็นอัปมงคลหรือคนตายที่นำไปสู่พระนิพพานหรือนิพพาน เช่น การเวียนรอบพระเมรุ
ข้อมูลเพิ่มเติม
ทักษิณา [ทัก-สิ-นา] (สก. ทกฺษิณา) น. สิ่งของที่ให้แก่พราหมณ์ที่มาทำพิธีของนั้นวางไว้ข้างขวาของพราหมณ์ จึงเรียกว่าทักษิณา, ปัจจุบันหมายถึง ของถวายพระในการทำบุญ, ทานเพื่อผลอันเจริญ.
อุตฺตร (อ่านว่า อุต-ตะ -ระ) แปลว่า สูงกว่า เหนือ ซ้ายมือ ทิศที่อยู่ด้านซ้ายมือ คือทิศเหนือ อุดร ความหมายที่ ๒ หมายถึง สูงกว่า หรือ เหนือ ปรากฏเฉพาะในคำว่า โลกอุดร แปลว่า ภูมิที่อยู่สูงกว่าหรืออยู่เหนือกว่าโลก หมายถึง แดนพระนิพพาน ซึ่งทางทิศเหนือของอินเดีย เป็นภูเขาหิมาลัย ซึ่งตามคติความเชื่อทางศาสนาฮินดูเป็นภูเขาไกรลาส เป็นชื่อยอดเขาอันเป็นที่สถิตของพระอิศวรหรือพระศิวะในแดนหิมพานต์ตามเทวตำนานในศาสนาฮินดู และคติความเชื่อทางพระพุทธศาสนาเป็นดินแดนพระนิพพาน พระพุทธรูปปางพระปรินิพพาน หันพระเศียรไปทางทิศเหนือ ก็เพื่อสื่อถึงความตาย ในขณะเดียวกันพระพักตร์ที่หันตะแคงไปทางทิศตะวันตก ก็เป็นการหันไปทางทิศที่เกี่ยวข้องกับความตายเช่นกัน
การนั่งของพราหมณ์ จะนั่งไปทางทิศตะวันออก ซึ่งเป็นทิศหลักของคติความเชื่อผู้คนฝั่งทางตะวันออก (ส่วนทิศเหนือ ใต้ เป็นทิศหลักของคนฝั่งตะวันตก ซึ่งปัจจุบันการเรียนวิทยาศาสตร์เรียนวิทยาการมาจากฝั่งตะวันตก)
