เคยสงสัยกันไหมว่าทำไมอาหารญี่ปุ่นถึงได้รับความนิยมไปทั่วโลก ไม่ว่าจะไปเที่ยวประเทศใดก็สามารถพบเห็นอาหารญี่ปุ่นได้ทุกที่ ซึ่งหลายคนคาดคิดว่าสาเหตุมาจากอาหารญี่ปุ่นเป็นอาหารที่ดีต่อสุขภาพที่สุดในโลก ด้วยประเทศญี่ปุ่นเป็นประเทศที่มีอัตราโรคอ้วนต่ำที่สุดแห่งหนึ่งของโลก และเป็นหนึ่งในประเทศที่อายุขัยยืนยาวที่สุด
ในขณะที่ผลการศึกษาได้สนับสนุนแนวคิดนี้ โดยระบุว่า อาหารหมักของญี่ปุ่นอย่างซีอิ๊ว นัตโตะ (ถั่วเหลืองหมัก) และมิโซะ สามารถช่วยทำให้อายุยืนยาวได้ นอกจากนี้ David Bouley (เดวิด บูลีย์) เชฟฟิวชั่นชาวฝรั่งเศสผู้โด่งดังจากนิวยอร์ก ผู้เป็นทูตสันถวไมตรีด้านอาหารญี่ปุ่นโดยรัฐบาลญี่ปุ่นในปี 2016 ได้ให้สัมภาษณ์กับ Japan Time (เจแปนไทมส์) ว่า “การทำอาหารญี่ปุ่นเป็นส่วนหนึ่งของชีวิตของผู้คน และสิ่งที่พวกเขากำลังมองหา ทั้งคุณประโยชน์ต่อสุขภาพ รสชาติที่สะอาด”
ความนิยมของอาหารญี่ปุ่นทั่วโลก
ปัจจุบันไม่เพียงแค่ความนิยมของอาหารญี่ปุ่นกำลังเพิ่มขึ้นทั่วโลกเท่านั้น แต่การส่งออกที่เกี่ยวข้องกับอาหารของญี่ปุ่นก็เพิ่มมากขึ้นด้วยเช่นกัน ซึ่งรัฐบาลญี่ปุ่นมีความตั้งใจที่จะทำให้ประเทศเป็นมหาอำนาจในการส่งออก เลยได้ตั้งเป้าหมายที่จะเพิ่มมูลค่าการส่งออกเป็น 2 ล้านล้านเยนภายในปี 2025 และ 5 ล้านล้านเยนภายในปี 2030 ซึ่งเพิ่มขึ้นมากกว่า 5 เท่าจากตัวเลขในปี 2019 ที่มีมูลค่า 912.1 พันล้านเยน
นอกจากนี้ ประเทศญี่ปุ่นยังได้ก่อตั้งศูนย์ส่งเสริมผลิตภัณฑ์อาหารญี่ปุ่นในต่างประเทศหรือที่เรียกว่า JFOODO เป็นส่วนหนึ่งขององค์การการค้าต่างประเทศของญี่ปุ่น (JETRO) ที่ดูแลการส่งเสริมสินค้าส่งออกที่มีลำดับความสำคัญในประเทศและภูมิภาคเป้าหมายต่าง ๆ เพื่อเผยแพร่อาหารญี่ปุ่นให้กับผู้บริโภคในต่างประเทศผ่านวิดีโอการทำอาหาร เว็บไซต์ งานแสดงสินค้า การประกวดการทำอาหาร และกิจกรรมอื่น ๆ
อย่างในงาน Seafood Loves Sake ที่จัดขึ้นในเดือนกันยายนและพฤศจิกายน เพื่อแสดงรสชาติที่เข้ากันของสาเก ปลา และหอยในฮ่องกง โดยภายในงานนี้ได้รวบรวมร้านอาหารท้องถิ่นชื่อดัง 100 แห่งทั้งญี่ปุ่นและฮ่องกงที่ให้บริการเมนูที่คัดสรรมาแล้วกว่า 300 เมนู ซึ่งภายในงานนี้ได้สะท้อนให้เห็นถึงความนิยมของเครื่องดื่มและอาหารญี่ปุ่นอย่างเห็นได้ชัด เห็นได้จากยอดขายของหอยเชลล์เพิ่มขึ้น 16 พันล้านเยนเมื่อเทียบเป็นรายปีในปี 2021
ในขณะที่ชาเขียวญี่ปุ่นก็ได้รับความนิยมในต่างประเทศเช่นกัน โดยมีการส่งออกรวมกว่า 2 หมื่นล้านเยนในปี 2021 นอกจากนี้ ชาเขียวญี่ปุ่นในเว็บไซต์ Amazon ของ JFOODO ระหว่างปี 2020 ถึง 2021 ยังมียอดขายชาเขียวบนเว็บไซต์เพิ่มขึ้นเกือบสามเท่า
ยิ่งไปกว่านั้น รัฐบาลญี่ปุ่นยังเปิดเว็บไซต์ Taste of Japan ที่ดำเนินการโดยกระทรวงเกษตร ป่าไม้ และประมง โดยเน้นนำเสนออาหารญี่ปุ่น เทรนด์อาหาร วัฒนธรรมอาหาร และผลิตภัณฑ์ รวมถึงสูตรอาหารที่รวมส่วนผสมและข้อมูลของญี่ปุ่นให้ผู้คนทั่วไปได้ศึกษาและนำไปปรุงอาหารในอนาคต
ด้วยแรงสนับสนุนอาหารญี่ปุ่นของรัฐบาล จึงไม่เป็นที่น่าแปลกใจเลยว่าทำไมอาหารญี่ปุ่นถึงได้รับความนิยมและโด่งดังไปทั่วโลกนั่นเอง
ไขข้อสงสัย ทำไมอาหารญี่ปุ่นถึงได้รับความนิยม
ด้วยความที่อาหารญี่ปุ่นมีรสชาติ กลิ่น และเนื้อสัมผัสที่พิเศษ มีความหลากหลายที่ชวนให้ลิ้มลอง จึงไม่ใช่แค่รสชาติที่ทำให้อาหารญี่ปุ่นเป็นที่นิยมเท่านั้น แต่ยังเป็นศิลปะการทำอาหารญี่ปุ่น ความใส่ใจในรายละเอียดอย่างพิถีพิถัน และความสามารถในการสร้างความทรงจำผ่านอาหารที่ครองใจใครหลาย ๆ คน รวมไปถึงอาหารญี่ปุ่นดีต่อสุขภาพ จึงไม่น่าแปลกใจเลยที่อาหารญี่ปุ่นจะกลายเป็นที่ฮือฮาและได้รับความนิยมไปทั่วโลก
ความสมดุลอันซับซ้อนของรสชาติ กลิ่น และเนื้อสัมผัสเป็นหนึ่งในเหตุผลที่อาหารญี่ปุ่นได้รับความนิยม เนื่องจากอาหารญี่ปุ่นเป็นที่รู้จักกันดีในเรื่องรสชาติที่เป็นเอกลักษณ์และซับซ้อน ตั้งแต่ความกลมกล่อมของซุปมิโซะไปจนถึงความเผ็ดจัดจ้านของวาซาบิ
นอกจากนี้ การจัดจานของอาหารญี่ปุ่นยังเต็มไปด้วยสีสันอันน่าหลงใหลสะอาดตา จนถือได้ว่าจานอาหารญี่ปุ่นเป็นผลงานศิลปะอย่างแท้จริง เพราะทุกองค์ประกอบจะถูกใส่อย่างพิถีพิถัน เพื่อสร้างเมนูที่น่าดึงดูด การเน้นการนำเสนอนี้เองที่ทำให้อาหารญี่ปุ่นได้รับความนิยมในผู้คนจำนวนมาก ไม่เพียงแต่ผู้ที่ให้ความสำคัญกับรสชาติของอาหารอย่างเดียวเท่านั้น
นอกเหนือจากรสชาติและรูปลักษณ์แล้ว อาหารญี่ปุ่นยังเป็นที่ชื่นชอบในเรื่องของประโยชน์ต่อสุขภาพอีกด้วย ทั้งวัตถุดิบที่สดใหม่และดีต่อสุขภาพอย่างปลา ผัก และข้าว ซึ่งทั้งหมดนี้มีคุณค่าทางโภชนาการสูงและมีไขมันน้อย รวมไปถึงมีประโยชน์ต่อสุขภาพหัวใจและหลอดเลือด
นอกจากนี้ โพรไบโอติกและวิตามินหลายชนิดในอาหารหมักพิเศษของญี่ปุ่นยังได้รับการยกย่องในการทำให้ระบบย่อยอาหารของมนุษย์มีประสิทธิภาพมากขึ้น ยิ่งไปกว่านั้น อาหารญี่ปุ่นยังดีต่อสุขภาพมากกว่าอาหารอื่น ๆ ซึ่งเป็นผลมาจากเทคนิคการปรุงอาหารแบบญี่ปุ่นที่ช่วยให้สารอาหารคงอยู่ในอาหารได้อย่างครบถ้วนนั่นเอง
มูลค่าทางการค้าและแนวโน้มตลาดของอาหารญี่ปุ่น
จากมุมมองทางธุรกิจ อาหารญี่ปุ่นได้พัฒนาไปสู่ภาคส่วนที่มีกำไรมหาศาล โดยเฉพาะอย่างยิ่งในตลาดตะวันตก ความน่าดึงดูดใจของอาหารญี่ปุ่นเติบโตขึ้นพร้อมกับความนิยมในอนิเมะญี่ปุ่นและวัฒนธรรมเจป๊อป ซึ่งส่งผลให้มีความต้องการร้านอาหารและสินค้าญี่ปุ่นเพิ่มมากขึ้น
นอกจากนี้ อาหารญี่ปุ่นเป็นหนึ่งในธุรกิจที่มีส่วนสนับสนุนมากกว่าหนึ่งในสามของการลงทุนจากต่างประเทศมูลค่า 6.13 พันล้านดอลลาร์ของประเทศไทยในปี 2019 และในปัจจุบันมีร้านอาหารญี่ปุ่นมากกว่า 3,000 แห่งที่เปิดดำเนินการในประเทศ
จากการสำรวจตลาดล่าสุดโดยองค์การการค้าต่างประเทศของญี่ปุ่น (Jetro) ประเทศไทยเป็นธุรกิจร้านอาหารญี่ปุ่นที่ใหญ่ที่สุดในอาเซียน จากร้านอาหารญี่ปุ่นทั้งหมด 4,094 ร้านในประเทศไทย มีร้านอาหาร 2,105 ร้านอยู่ในกรุงเทพฯ และ 1,989 ร้านอยู่ในต่างจังหวัด แสดงให้เห็นบทบาทสำคัญของภาคอาหารต่อความสัมพันธ์ทางเศรษฐกิจของทั้งสองประเทศ
ความนิยมที่เติบโตอย่างรวดเร็วในช่วงไม่กี่ทศวรรษที่ผ่านมาได้รับอิทธิพลจากปัจจัยหลักสองประการ ได้แก่ อาหารญี่ปุ่นที่มีราคาสูงกลายเป็นราคาที่เข้าถึงได้สำหรับครอบครัวชาวไทยโดยเฉลี่ย และความสัมพันธ์ที่เพิ่มมากขึ้นระหว่างทั้งสองสังคม
